Het geheugen ontwikkelt zich na de geboorte. Eerst kan een kind vastleggen hoe het zich moet bewegen. Gebeurtenissen als levensverhaal kan een kind pas vanaf ongeveer drie jaar vastleggen en zich later herinneren. Maar emotionele gebeurtenissen, trauma’s liggen misschien veel eerder vast als losse feiten. Die kunnen wel reacties oproepen, al kan je ze later niet navertellen.
Wat is wetenschap in tijden van Corona?
Het Corona virus verspreid zich via druppeltjes als je hoest en proest. Hoe het zich verspreid lijkt makkelijk te onderzoeken. Maar dat valt tegen. Onderzoekers weten slechts een fractie van wat ze willen weten en moeten toch feiten leveren omdat de overheid actie moet ondernemen. Onze wetenschappers zijn de top in de wereld. Daarom heb ik vertrouwen in ze.
Groeien en snoeien: de hersenen van een kind
Een pasgeborene kan niet praten, hij ziet haast niets, zijn armen en benen kan hij nauwelijks gericht bewegen. Na de geboorte leert hij razendsnel door ingrijpende veranderingen in de hersenen die zowel een voorwaarde voor en tegelijkertijd het gevolg zijn van dat leren.
Het Ego is dood, lang leve het ego
Het “ik’, het Ego, bestaat niet, het is een illusie, het is een trucje van de hersenen. Van die bewering van neurowetenschappers schrik je al gauw. Maar is dat wel waar? Of bestaat er toch zoiets als een ego? En wat is dat dan?
Ik ben vergeten hoe je heet, word ik dement?
Ik kan geen namen onthouden. Word ik dement? Of heeft iedereen zwakke punten die erger worden als je ouder wordt?
Autisme is erfelijk, maar je erft geen autisme
De kans op autisme is voor een individu groter als het in de familie voorkomt. Dat wijst op erfelijke factoren. Maar wat erf je? Wat je erft is aanleg voor een specifieke ontwikkeling van je hersenen. Samen met wat je als kind beleeft kan dat tot een lichte of ernstige vorm van autisme leiden.
Letters en boodschappen, neuronen en gedachten
Is een gedachte de simpele optelsom van de activiteit van alle neuronen in de hersenen? Nee, net zo min als een boodschap slechts volgens grammaticale regels achter elkaar gezette letters is. Hoe verhouden die letters zich tot die boodschap? Hoe verhoudt de activiteit van neuronen zich tot een gedachte? Had Descartes gelijk of zijn wij ons brein?
Het zonlicht komt van boven
Wat zouden we moeten, als wij op platte, tweedimensionele tekeningen de voorwerpen niet driedimensioneel konden zien? Een verbazingwekkend kunstje van onze hersenen. In hoeverre zijn die daarvoor voorgeprogrammeerd? Dat hangt samen met de richting van het zonlicht.
Hallucinaties: zien wat je verwacht
Als iemand hallucineert ziet hij dingen, hele scenes en gebeurtenissen die er niet zijn, en ervaart ze als echt. Hoe kan dat? Doordat je ziet wat je verwacht, tenzij het wordt gecorrigeerd door je waarneming. En dat laatste kan mis gaan.
De parabel van het brein dat een moord pleegde
In het land der blonde duinen werden moordenaars de laatste drie jaar vrij gesproken. Neurowetenschappers hadden aangetoond dat hun geweten was uitgeschakeld en ze daarom ontoerekensvatbaar waren. Hun brein beging de moord en niet zij zelf. Goede raad was duur.